Dijital Çağda Terminoloji Birliği Neden Önemli? ISO ve IEC Platformları ile Standardizasyon

Dijital Çağda Terminoloji Birliği: Neden terimlerde Standardizasyon Önemli?

     Bugünün dijital dünyasında doğru veri kadar, tutarlı terminoloji de kritik öneme sahiptir. Makinenin anlayabilmesi gerekiyor.

     Türkiye’de teknik ve mesleki alanlarda aynı kavram için farklı terimlerin kullanılması oldukça yaygındır. Bu durum sadece iletişim kazalarına yol açmakla kalmaz, aynı zamanda yasal belgelerde, yazılım sistemlerinde ve uluslararası iş birliklerinde ciddi uyumsuzluklar yaratır.

Neden Terminoloji Birliği Gerekli?

     Dijital çağda bilgi yönetimi, sınırların ötesine taşmış durumda. Ulusal sistemlerin küresel altyapılarla konuşabilmesi için sadece teknik değil, dilsel standartlara da uyması gerekir. Örneğin:

• “Güvenlik” kelimesi, bir bağlamda “security”, diğerinde “safety” anlamına gelebilir.
• “Kayıt” terimi, bir belgede “record”, başka bir yerde “registration” olabilir.

     İşte bu tür karışıklıkların önüne geçmek için uluslararası terminoloji veri tabanlarının kullanılması elzemdir.

ISO ve IEC Terminoloji Platformları

     Uluslararası standardizasyon kuruluşları, bu tür karmaşaları ortadan kaldırmak için yıllardır resmi terim veri tabanları oluşturuyor. Ülkeler de ulusal dillerine çevirip bu veritabanlarında yayımlıyor. Bu platformlar, teknik alanlarda çalışan herkes için rehber niteliğindedir. Uluslararası boyutta var olabilmenin anahtarlarından birisidir.

ISO Çevrimiçi Arama Platformu (ISO Online Browsing Platform, OBP) (https://www.iso.org/obp)

     Uluslararası Standardizasyon Örgütü (ISO) tarafından hazırlanan bu platform, ISO standartlarında yer alan terimlerin tanımlarına ve bağlamlarına ulaşmayı sağlar.

     Kullanım Alanları: Kalite yönetimi, çevre yönetimi, tıbbi cihazlar, sağlık bilişimi, bilgi güvenliği vb.

     Avantajı: Hangi terimin hangi standartta geçtiğini doğrudan görebilir, güvenilir ve tutarlı çevirilere ulaşabilirsiniz.

Uluslararası Elektroteknik Sözlük (IEC Electropedia – International Electrotechnical Vocabulary, IEV) (http://www.electropedia.org)

Uluslararası Elektroteknik Komisyonu (IEC) tarafından sağlanan bu platform, özellikle elektrik, elektronik, enerji sistemleri ve iletişim teknolojileri gibi teknik alanlarda kullanılan kavramlara odaklanır.

    Kullanım Alanları: Otomasyon, yapay zeka, sensör teknolojileri, akıllı şehir sistemleri vb.

    Avantajı: Terimlerin tanımlarının yanı sıra çok dilli karşılıklarını da içerir.

Terim Birliği, Dijital Uyumun Anahtarıdır

     Türkiye’de hâlâ birçok kurum, terimleri kişisel yorumlara, sektörel alışkanlıklara ya da çeviri kolaylığına göre kullanıyor. Ancak bu yaklaşım, dijital sistemlerin birlikte işlerliğini ve yasal netliği tehdit ediyor.

Uluslararası platformlardan yararlanmak:

• Doğru anlamı bulmanıza,
• Belgelerinizde profesyonellik sağlamanıza,
• Uluslararası projelerde güvenilir iletişim kurmanıza yardımcı olur.

     Dijital çağda yalnız verileri değil, anlamları da standartlaştırmalıyız. ISO OBP ve IEC Electropedia gibi platformlar bu yolculukta elimizin altındaki en güçlü araçlardır.

     Bu platformlara Türkçe terimlerin eklenmesini kim veya hangi kurum ve kuruluş yapmalı? Çözmek gerekiyor (Çevirilerde sorun yaşanabiliyor. Sözcüklerde sorun varsa sinonimleri/eşanlamlıları yazılarak çözülebilir).

Yararlı URL Adresleri:

• ISO OBP: https://www.iso.org/obp
• IEC Electropedia: http://www.electropedia.org

Prof. Dr. Diler Aslan
Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Biyokimya (2019-2019)
D-Tek Teknoloji Geliştirme, Üretim, Danışmanlık ve Eğitim Ltd. Şti. (2013-…)
21.07.2025